JEAN-BAPTISTE VIXAMAR

 Jean-Baptiste Vixamar : Gason ki te sakrifye lavi li jou Sèmoni Bwa Kayiman an

Sèmoni Bwa Kayiman an, ki te fèt nan mwa dawout 1791, make kòmansman Revolisyon Ayisyèn nan. Pandan tout moun konn site Boukman ak Sè Cécile Fatiman, tradisyon oral ayisyèn pale tou de yon lòt gwo non ki souvan bliye : Jean-Baptiste Vixamar, gason ki ta ofri tèt li kòm sakrifis pou libète pèp la. Atik sa a chache montre plas li nan listwa ak nan memwa espirityèl peyi a.

Entwodiksyon

Nan mwa dawout 1791, esklav ki te sou plantasyon nan nò koloni Sen Domeng leve kont sistèm esklavaj la. Anvan soulèvman sa a, te gen yon gwo rasanbleman espirityèl ak politik yo rele Sèmoni Bwa Kayiman. Daprè tradisyon oral, Jean-Baptiste Vixamar te pami moun ki te dirije rityèl la, epi li ta sakrifye lavi li pou sele kontra libète a ak san pwòp kò li.

Dokiman sou Bwa Kayiman yo ra, men plizyè sous istorik ak oral montre te gen yon rityèl ak sèman kolektif. Nan zòn nò peyi a, anpil granmoun te rakonte ke Vixamar te yon houngan respekte, ki te sèvi lwa yo ak anpil devouman. Sakrifis li te sèvi kòm senbòl delivrans espirityèl pèp la.

Nan kwayans vodou, san se fòs lavi a  enèji ki mare moun ak zansèt yo ak lwa yo. Lè Vixamar te bay tèt li kòm sakrifis, li te vin tounen yon senbòl martyè, yon moun ki bay lavi li pou lòt ka viv. Jès sa a gen anpil sans nan batay pèp ayisyen pou diyite ak libète.

Non Vixamar pa souvan parèt nan liv listwa, paske anpil entelektyèl te neglije wòl vodou nan Revolisyon an. Men memwa pèp la kontinye pote non li kòm yon ewo sakre. Rekonèt istwa Vixamar se rekonèt ke Revolisyon Ayisyèn nan te fèt pa sèlman ak zam, men ak lafwa, kouraj ak lespri zansèt yo.

Konklizyon

Jean-Baptiste Vixamar rete yon senbòl inyon ant lafwa ak batay politik. Sakrifis li se temwayaj vivan ke libète Ayiti soti nan san ak nan lespri pèp li. Rele non li, se fè jistis ak listwa nasyonal la.

Référence Bibliographiques 

Dubois, L. (2004). Avengers of the New World: The Story of the Haitian Revolution. Harvard University Press.

Fouchard, J. (1953). Les marrons de la liberté. Pòtoprens: Enprimri Leta.

Hurbon, L. (1995). Bondye nan Vodou Ayisyen. Desclée de Brouwer.

Price-Mars, J. (1928). Ainsi parla l’oncle. Pòtoprens: Enprimri Leta.

Trouillot, M.-R. (1995). Silencing the Past: Power and the Production of History. Beacon Press.